1. In tegenstelling tot Zeeuwen vlaggen Zuid-Hollanders zelden met hun provincievlag. Sommerdiekers vlaggen wel graag, maar dan met hun eigen dorpsvlag. Hoe ziet de Zuid-Hollandse vlag eruit? ANTW De tweede vlag

2. Het dorp mocht vanaf 1486 een markt houden. Het stukje straat tussen het zijportaal van de kerk en de eerste kruising heet Marktveld. Zoek op de gevels langs het Marktveld naar wat NIET juist is: ANTW De Magistraal

3. Naast de ronde steen van daarnet was vroeger een smederij. De smid gebruikte de steen om ijzeren banden om karrenwielen heen te kunnen spannen. Hoe heet zo’n ronde steen? ANTW Wielpit

4. U rijdt nu door de Vogelbuurt van Sommelsdijk en passeert de Fazantstraat. Op het eiland leven veel fazanten. Hoe ziet een vrouwtjesfazant eruit? ANTW De eerste foto

5. De vruchtbare kleigrond op het eiland is zeer geschikt voor bloembollenteelt. Die begon in de 20^e eeuw met gladiolen, maar tulpen namen al gauw de overhand. Hoeveel bloemen telt u links bij Mastenbroek op nr. 1a? ANTW 3

6. Een zomerdijk had ook wel een andere naam. Er is zelfs een dorp naar vernoemd. Om welke naam gaat het? ANTW Een moerdijk: moerneren betekent veen afgraven

7. Veenafgraving werd verboden. Het land kwam namelijk steeds lager te liggen waardoor het al gauw kon overstromen. Zodoende kwam daarna de landbouw in opkomst. Maar door de eeuwen heen raakte de eigendom van landbouwgrond steeds meer versnipperd. Grondeigenaren gingen daarom in de 20^e eeuw grondkavels met elkaar ruilen, ook wel ruilverkaveling geheten. Wat heeft dat met deze boom te maken? ANTW Geplant als laatste boom in het kader van de ruilverkaveling

8. Uien, aardappelen en koren zijn de meest traditionele gewassen op het eiland. Hiernaast ziet u een boer die wel een kavel met u wil ruilen. Wat verbouwt de boer momenteel nog op zijn kavel?  ANTW  Aardappelen

9. De eilanders waren arm. Zowel mannen als vrouwen werkten op het land om geld te verdienen. Menig landarbeider verwijderde vuulte (onkruid) met een: ANTW schrepel

10. Een Flakkeese arbeider nam ook een stikzak mee naar het land. Wat zat daarin? ANTW Brôôdstikken om te knauwe (boterhammen om te eten)
11. Bij het afslaan ziet u een spulletje (kleine boerderij). Een grote boerderij heet in het Flakkees een stee. Daarvan staan er langs deze dijk ook een paar. Wat verbouwt boer Franzen naast tâârf (tarwe) en juun (uien)? ANTW Aerpels (aardappelen)

12. Welke recordtitel had de watertoren tot 1958 ook? ANTW De hoogste watertoren van Nederland

13. Hiernaast ziet u zeven emmers van Flakkeese families. Omcirkel de achternaam van de familie die als eerste haar emmer vol heeft. ANTW Lodder

14. Vertellend tekenaar Rien Poortvliet, bekend om zijn vele tekeningen van Dirksland, werd zelfs internationaal bekend door een tekenfilmserie gebaseerd op zijn kabouterboeken. Deze serie heet: ANTW David de Kabouter
15. Dit witte huis heet het Melissantse Huus en staat op voormalig Melissants grondgebied. Het dorp Melissant ligt 5 km hiervandaan. Waarom bevindt dit huis zich dan toch hier? ANTW Dit voormalige raadhuis van Melissant was lekker dichtbij voor de dorpsbestuurders van Melissant, want die woonden vooral in Dirksland

16. Aan het einde ziet u de poortpalen van de stee die vernoemd is naar de kreek waaraan het dorp Dirksland gesticht is, namelijk de: ANTW Boomvliet

17. Dirkslanders heten ook wel Moppenvreters (stenenvreters), vermoedelijk omdat het dorp al vroeg stenen huizen of bestrate wegen had. Welk stenen gebouw ziet u aan het einde van de straat? ANTW Het weeshuis

18. De kleine Fluzistraat herinnert aan een grote eilandgebeurtenis in 1964: de manifestatie Flakkee Uit Zijn Isolement ofwel de Fluzi. Men vierde hiermee de eerste wegverbinding met de overkant, te weten: ANTW de Haringvlietbrug naar de Hoeksche Waard

19. Schrik niet van het aantal schrikhekken langs de Philipshoofjesweg. Hoeveel rood-wit-geblokte schrikhekken passeert u tot het einde van deze weg? (U moet tussentijds een kleine slalom maken om op de Philipshoofjesweg te blijven.) ANTW 11

20. Om kinderen niet te ver van het erf te laten afdwalen, verzon men vroeger spookverhalen. De eilandspoken heten broelôôzen, vermoedelijk afgeleid van bloedlozen. Welk eng figuur komt u tegen op de Peuterdijk? (Kijk goed naar schoorstenen.) ANTW Een heks

21. Herkingen ontvangt veel toeristen door de vele recreatiemogelijkheden. Omcirkel in de fotocollage de afbeelding welke u NIET vindt in de haven van Herkingen. (De goede foto’s zijn allemaal te zien op of vanaf de parkeerplaats: kijk dus ook verder dan alleen óp het parkeerterrein.) ANTW De eerste foto van de bovenste rij. NOOT: Vlak na het drukken van het boekje is het bord “opladen elektrische voertuigen” verwijderd. Daarom treft u dat bord ook niet aan in de haven. Deze vraag kent daarom 2 goede antwoorden.

22. Bij de visbank verkocht men vroeger vers gevangen vis. Tegenwoordig is de meest gegeten vis in Nederland: ANTW Tonijn uit blik

23. Aan het pleintje staan woningen geschonken na de watersnood van 1953. Deze woningen zijn geschonken door: ANTW Zweden en Oostenrijk

24. Aan de wiekenstand kon men zien of er iets aan de hand was. Welke stand bestaat NIET? ANTW Watersnoodstand: waarschuwing om te vluchten naar hoger gelegen plekken

25. Links ziet u een boerderij met een zwarte schuur naar de weg toegekeerd. Waarom is de schuur in plaats van het woonhuis naar de weg toegekeerd? ANTW Vanwege weersinvloeden zoals de westenwind

26. Op de achterkant van het puzzelboekje ziet u een kolonie flamingo’s. Hierin heeft zich een ballerina verstopt. In welke kolom vindt u haar? ANTW A

27. Hoe hoog stond het water in Nieuwe-Tonge in 1944? ANTW 35 cm

28. Er zijn verhalen bekend van reeën die de brede wateren rondom het eiland overzwemmen. Wie is naar Nieuwe-Tonge overgezwommen? ANTW Bambi

29. De houten huizen zijn na de Ramp door Finland geschonken. Hoeveel telt u er rondom het plein? ANTW 9

30. Bij de restauratie van molen d’ Oranjeboom rondom 1970 maakte men een fout die pas in 1984 werd hersteld. Om welke fout ging het? ANTW De restaurateur stopte de wiekbalken verkeerd om in het wiekenkruis

31. Op een grauwe herfstdag stonden eens tien Blauwkousen buiten te roddelen terwijl zij wachtten op de tram. Nadat een van hen snel zijn paraplu opgestoken had, kwamen de andere negen erachter dat zij hun paraplu’s jammer genoeg thuis hadden laten liggen. Hoewel de tram nog niet in aantocht was, besloten de negen zonder paraplu toch maar buiten te blijven wachten. Zij wilden de tram niet missen. Hoe kon het desondanks beuren, dat zij even later toch met droge kleren in de tram konden stappen? Schrijf uw antwoord op in het lege vak.

32. Twee vaders en twee zoons uit Nieuwe-Tonge kochten eens drie tramkaartjes. Hoe konden zij met drie kaartjes toch allemaal meerijden met de tram? Schrijf uw antwoord op in het lege vak.

33. Op het eiland is altijd veel groente verbouwd. Geoogste groente kon men vroeger langer bewaren door inleggen. Dit gebeurde in een pot van aardewerk waarin naast de groente heel veel zout werd gedaan. Hoe heet zo’n pot? ANTW Keulse Pot

34. Het eiland lag in de Tweede Wereldoorlog op de route van de geallieerde bommenwerpers. Door de Duitse luchtverdediging stortten tientallen toestellen op het eiland neer. Maar hoeveel keer ziet u het eiland op het informatiebord afgebeeld staan? ANTW 4 keer

35. Door buitenlandse toeristen en landarbeiders komt u veel buitenlandse kentekens op het eiland tegen. Uit welke landen komen de volgende kentekens? ANTW B = België, PL = Polen, E = Spanje, SLO = Slovenië

36. Aan het einde ziet u links veel water. Daar ligt het laagste punt van het eiland. Waar in Zuid-Holland ligt met 6,76 meter beneden NAP het laagste punt van Nederland? ANTW Bij Nieuwerkerk aan den IJssel

37. Over vogels gesproken … een Nederlander zegt: “Ik ben zo trots als een pauw”. Een eilander zegt: “Ik bin zo grôôs as een …..”: ANTW bêêzem (bezem)

38. U passeert molen de Korenaer. Als een molenaar tegen u praat over luigat en waterhol, dan hebt u te maken met: ANTW een echte molenaar

39. De dorpskerk van daarnet brandde in 1898 af. Na de herbouw raakte tijdens de eerste kerkdienst door het luiden van de klok het kerkgebouw opnieuw beschadigd. Hieronder ziet u zes beroemde kerken die allemaal zo hun eigen geschiedenis hebben. Zet achter elke plaatsnaam de letter van de bijbehorende kerk.

40. “Op Stad ha ze ’n aep lere bidde”. Deze lokale uitdrukking betekent “niets is onmogelijk”. Hieronder hebben de Stadtenaeren wel hele rare apen leren bidden. Of vormen de letters misschien groenten? De haven van Stad was namelijk een landbouwhaven.

(Één aap hebben wij als voorbeeld al voor u ingevuld.)

41. Waar nu windmolens elektriciteit voor koken en verlichting opwekken, werden vroeger petroleum en steenkolengas gebruikt. Waarvoor werd petroleum toen ook gebruikt? ANTW Om hoofdluis uit je haren te wassen

42. Wat is er uniek aan het 2^e huis rechts? Het is op het Flakkeese deel van het eiland: ANTW de enige historische boerderij zonder deur aan de voorzijde

43. Wat is er uniek aan het 2^e huis links? Het is op het Flakkeese deel van het eiland: de oudste historische boerderij

43. In de 30-er jaren van de vorige eeuw gingen er stemmen op om een vliegveld op Flakkee aan te leggen. Waarom? ANTW Omdat er bij dichtgevroren wateren geen goederenvervoer van en naar het eiland mogelijk was

45. De bolletjestrui kent u van de Tour de France. Maar is de Tour de France wel eens over het eiland gegaan dan? ANTW Ja, 2 keer over het Goereese deel van het eiland

46. Stel: vier vissersvrouwen staan hier te wachten: vrouw Koppenaal bij de palmboom, vrouw Visbeen bij twee koffers, vrouw Schellevis bij het Armeense kruis, vrouw Mosselman bij het groene vlaggetje.

Gelukkig zien zij het schip met aan boord hun mannen aankomen. Zij besluiten daarom hun kinderen in de natuurspeelplaats op te halen en naar huis te gaan. Welk kind is als eerste opgehaald door zijn moeder? ANTW Danker Mosselman

47. Een boei langs de weg en een grote boot op de werf verwelkomen u in het dorp. De herkomst valt af te leiden uit de letters MD (= Middelharnis) en de cijfers: ANTW 25 op de boei en 10 op de boot

48. Deze weg is het beroemde Laantje van Middelharnis dat Meindert Hobbema in 1689 schilderde. Het is nu tientallen miljoenen waard. Achteraf gezien beging de gemeente Middelharnis in 1822 een blunder door het Laantje te ruilen voor het schilderij de Weg bij Renkum en: ANTW een kopie van het Laantje van Middelharnis

49. Aan het einde staat het oude raadhuis van Middelharnis. Op het raadhuis staan drie vrouwenbeelden, die de voormalige taken van een gemeente voorstellen: Vrouwe Prudentia (voorzichtigheid/bescherming), Vrouwe Caritas (liefdadigheid/zorg) en Vrouwe Justitia (rechtvaardigheid/rechtspraak). Welke is Vrouwe Justitia? ANTW Het linker beeld

50. De trappen langs de dijk rechts hebben allemaal een naam vernoemd naar iets dat tegenover de trap staat of stond. Wat stond er vroeger op de plek van de HEMA? (De HEMA zit links.) ANTW Een gaskolenfabriek

51. In de voormalige haven van Sommelsdijk ligt een tjalk (een vrachtschip). Hoeveel mannen telt u op de tjalk? ANTW 4

Hoeveel goede antwoorden had u?

alle 51 joe heit onheus gespeuld

30-51: joe bint een echte eilander ?

minder dan 30: joe bluuft altied welkom op Goeree-Overflakkee